در صبح روز پنجشنبه 30 دیماه در حالی شاهدان عینی و میلیونها بیننده تلویزیونی نظارهگر فروریختن اولین ساختمان مرتفع و مُدرن ایران بودند که پلاسکو در بیش از نیمقرن فعالیت خود به مکانی برای توزیع و تولید انواع پوشاک، بهویژه پوشاک مردانه تبدیلشده بود.
به گزارش سایت ناگهان، همزمان با این فاجعه دلخراش برخی از ستارههای فوتبال کشورمان نیز به این حادثه واکنش نشان دادند که از جمله آنها میتوان به علی دایی، کریم باقری و علی کریمی اشاره کرد.
علی دایی:
تسلیت حرفی برای گفتن نیست؛ برای قهرمانان واقعی دعا کنید
کریم باقری:
درود بر شرف و غیرتتان، تسلیت به خانواده های بازماندگان ساختمان پلاسکو
علی کریمی:
کاش یک ذره از شجاعت و شهماتشان را ما داشتیم، روحشان شاد.
ساختمان پلاسکو چگونه فروریخت؟
در ساعت ۷:۵۹ صبح روز 30 دیماه وقوع حادثه حریق در ساختمان پلاسکو تهران به آتشنشانی اطلاع داده شد و در پی آن بیش از ۲۰۰ آتشنشان در قالب ۱۰ ایستگاه به محل اعزام شدند.
شواهد حاکی از آن بود که ساختمان پلاسکو از طبقه هشتم به بعد دچار حریق شده است و با توجه به اینکه ساختمان پلاسکو بهصورت کامل در بخش پوشاک و البسه فعالیت میکند، آتشنشانان بلافاصله دستبهکار شدند و برای جلوگیری از گسترش آتش، از چند بخش وارد عمل شدند.
در ساعتهای اولیه تلاشهای بهموقع آتشنشانان نتیجه داد آنها موفق به مهار و اطفای اولیه حریق در این ساختمان شدند و در این عملیات 6 نفر که به دلیل دود و آتش به لبههای پنجرههای پناه برده بودند با استفاده از نردبان هیدرولیکی نجات یافتند.
اما هنوز دقایقی نگذشته بود که این ساختمان قدیمی مجدد شعلهور شد و درحالیکه تعداد زیادی از نیروهای دستگاههای امدادی در حال عملیات در محل حادثه بودند در ساعت 11:15 بهطور کامل فروریخت.
تا لحظه انتشار این گزارش آمار دقیقی از تعداد مصدومان و کشتهشدگان اعلام شد اما اطلاعات حاضرین در لحظه آتشسوزی حکایت از آن دارد که آتشسوزی در طبقه دهم ساختمان و به علت نشت گاز پیکنیک اتفاق افتاده است.
بهطوریکه در اوایل صبح یک نفر از کسبه در زمان ورود به محل کار خود کلید برق را میزند درحالیکه اتاق به علت نشت گاز پیکنیک پر گاز بوده، انفجار رخ میدهد و...
تاریخچه ساختمان پلاسکو
بنای ساخت پلاسکو درسال ۱۳۳۹ توسط حبیبالله القانیان رئیس انجمن کلیمیان تهران، مالک کارخانهی پلاسکو - بزرگترین مجموعهی تولیدی پلاستیک و ملامین ایران – نهاده شد.
ساختمان 17 طبقهای در ضلع شرقی چهارراه استانبول که از آن بهعنوان اولین ساختمان مرتفع و مُدرن ایران یاد میشد بهواسطه سابقه تاریخیاش هم پذیرای گردشگرانی بود که مشتاق دیدن آخرین بازماندهای تهران قدیم بودند و هم پلاسکو در این سالها تبدیل معروفترین ساختمان توزیع انواع پوشاک، بهویژه پوشاک مردانه شده بود که لباسفروشان از اکثر شهرهای ایران،برای خرید به این مرکز مراجعه میکردند.
این ساختمان توسط حبیبالله القانیان (معروف به حاجحبیب!) رییس انجمن کلیمیان تهران، مالک کارخانهی پلاسکو - بزرگترین مجموعهی تولیدی پلاستیک و ملامین ایران - ساخته شد. گفته میشود در آن زمان برخی روحانیان سیاسی تهران به ساخته شدن بلندترین ساختمان تهران توسط یهودیان ایرانی اعتراض کردند.
حبیبالله القانیان، متولد 1288 خورشیدی، از خانوادهای بود که بهمدت چند دهه پیشگام نوآوریهای تجاری و صنعتی در ایران بودند. در واقع این خانواده پس از جنگ جهانی دوم، با امتیازی که برای فروش لباسهای متفقین بهدست آوردند، در مسیر ثروتاندوزی قرار گرفتند.
حبیب که کارش را در نوجوانی، در هتل یکی از اقوام آغاز کرده بود، با برادرانش در بازار به کار تجارت پرداخت. گفته میشود برادر حبیب به آمریکا سفری داشت و با صنعت تازهی پلاستیکسازی آشنا شد و ایده را به ایران آورد. آنها در سال 1337 شرکت پلاسکو و پس از آن، صنایع پروفیل آلومینیوم را تاسیس کردند.
ساختمان پلاسکو و ساختمان آلومینیوم، بهعنوان نخستین برجهای ایرانی، بخشی از اموال این سرمایهدار ایرانی در جهان بودند که عرصهی تجاری بازار تهران را هم گسترش دادند. در سالهای 1970 حبیبالله القانیان و برخی دیگر از تجار ایرانی به چین دعوت شدند و روابط تجاری و اقتصادی بین ایران و چین را بنا نهادند. معروف است، حاجحبیب که در تامین مخارج کارهای خیریه معمولا پیشگام بود، همیشه یک شانهی پلاستیکی در جیبش داشت. به او منسوب است که با این کار میخواسته یادش نرود ثروتش را از کجا و از چه راهی بهدست آورده است.
او با پیروزی انقلاب اسلامی سال 57 کشور را ترک نکرد، توسط انقلابیون دستگیر و در دادگاهی به جرم فساد از طریق تماس با اسرائیل و صهیونیسم محاکمه و در دادگاهی توسط حجتالاسلام صادق خلخالی به اعدام محکوم شد. حکم اعدام او چند روز بعد، در اردیبهشت 1358 اجرا شد.
در دادگاه به اسنادی اشاره شد که ساواک دربارهی ارتباط او و بسیاری دیگر از سران یهودیان ایران با اسرائیل داشته و طبق آن ها، این افراد به سرمایهگذاریهای گسترده در فلسطین اشغالی پرداخته بودند. در این اسناد گفته شده بود، القانیان، مشغول احداث ساختمان چندین طبقه در نزدیکی تلآویو است؛ با بلندی سه برابر ساختمان پلاسکو تهران!
با این حال، متهم در دفاعیات خود گفت: «اینجانب حبیب القانیان، افتخار میکنم کلیمی ایرانی هستم... تا به حال هیچگونه کمک و یا اعانه به نفع اسرائیل نداده و نخواهم داد. من موافق کشتار مردم فلسطین نیستم... افتخار میکنم دارای سهمی از کارخانجات پلاسکو ملامین، پلاستیک شمال، لوله شمال و کارخانه یخچال جنرال الکتریک و پروفیل آلومینیوم میباشم. هیچ دارایی بهنام من در اسراییل وجود ندارد».
ساختمان پلاسکو و ساختمان آلومینیوم پس از اعدام القانیان، مانند دیگر اموالش مصادره و به بنیاد مستضعفان تحویل داده شد.
ساختمان پلاسکو در تمام این سالها، در اختیار تولیدکنندگان و فروشندگان عمدهی پوشاک بود.