نگاهی به تقویم کشورمان نشان میدهد که 6مرداد مصادف است با روز ملی کارآفرینی و آموزش فنی و حرفهای ؛ روزی که میتواند باعث به حرکت در آوردن سرمایه های ملی اعم از نیروهای انسانی و جوانان کشور شود.
مهارت و کارآفرینی پیوند ناگسستنی با یکدیگر دارند. کارآفرینی، مفهومی است که همواره همراه بشر بوده و به عنوان یک پدیده نوین نقش موثری را در توسعه اقتصادی کشورها یافته است، به طوری که در اقتصاد رقابتی و مبتنی بر بازار امروزه دارای نقش کلیدی است.
اكنون در عرصه جهاني، افراد خلاق، نوآور، نوساز و مبتكر به عنوان (کارآفرينان) منشأ تحولات بزرگي در زمينه هاي توليدي و خدماتي شدهاند كه از آنها به عنوان قهرمانان ملي ياد میشود.
مهارت چیست؟
مهارت یعنی توانایی انجام یک کار و مهارتهای زندگی آنهایی هستند که به ما کمک میکنند تازندگی خوب، شاد و موفقی داشته باشیم. برای رسیدن به این زندگی شاد باید مهارتها وتواناییهای مختلفی داشته باشیم.
برای مثال باید بتوانیم استعدادها و نقاط قوت خود را خوب بشناسیم و آنها را پرورش بدهیم، با دیگران ارتباط برقرار کنیم و روابط خوب و صمیمانهای باآنها داشته باشیم. باید بتوانیم احساسات، آرزوها و خواستههای خود را بیان کنیم، مسایلی را که در زندگی با آنها مواجه میشویم.
حل کنیم، خوب تصمیمگیری کنیم و وقتی دچار هیجانهایی مثل ترس، خشم، خجالت یا غمگینی میشویم، با آنها کنار بیاییم و آنها را به شکل درستی ابرازکنیم که به ما و دیگران صدمه نزند. در این جا با یکی از این مهارتها آشنا خواهیم شد.
تعریف کارآفرینی
واژه كارآفريني از كلمه فرانسوي Entreprendre به معناي «متعهدشدن» نشأتگرفته است.
بنا بر تعريف واژهنامه دانشگاهي وبستر: كارآفرين كسي است كه متعهد ميشود مخاطرههاي يك فعاليت اقتصادي را سازماندهي، اداره و تقبل كند. واژه كارآفريني دير زماني پيش از آنكه مفهوم كلي كارآفريني به زبان امروزي پديد آيد، در زبان فرانسه ابداع شد.
در اوايل سده شانزدهم ميلادي كساني را كه در امر هدايت مأموریتهای نظامي بودند، كارآفرين ميخواندند. از آن پس درباره ديگر انواع مخاطرات نيز همين واژه با محدودیتهایی مورد استفاده قرار ميگرفت.
از حدود سال ۱۷۰۰ ميلادي به بعد، فرانسويان درباره پيمانكاران دولت كه دستاندركار ساخت جاده، پل، بندر و تأسیسات بودند، به كرات لفظ كارآفرين را بهكار بردهاند.
تاریخچه كارآفريني در ایران و جهان
عليرغم اينكه در كشورهاي پيشرفته دنيا از اواخر دهه 1970 به بعد به موضوع كارآفريني توجه جدي شده و حتي در بسياري از كشورهاي در حال توسعه هم از اواخر دهه 1980 اين موضوع را مورد توجه قرار دادهاند، در كشور ما تا شروع اجراي برنامه سوم توسعه، توجه چنداني به كارآفريني نشده بود.
حتي در محافل علمي و دانشگاهي نيز به جز موارد بسيار نادر، فعاليتي در اين زمينه صورت نگرفته بود. مشكل بيكاري و پيشبيني حادترشدن آن در دهه 1380 موجب شد كه در زمان تدوين برنامه سوم توسعه، موضوع توسعه كارآفريني مورد توجه قرار گيرد، اما متأسفانه واژه كارآفريني، موجب شده كه معني ايجاد كار و يا اشتغالزايي از اين واژه برداشت شود؛ در حالي كه كارآفريني داراي مفهومي وسيعتر و با ارزشتر از اشتغالزايي است.
اين برداشت از اين مفهوم و همچنين تورم نيروي انساني بيكار در جامعه (بهويژه در بين دانشآموختگان دانشگاهي)، موجب شده بسياري از سياستهايي كه براي توسعه آن اتخاذ شده و نيز در بخشنامهها و سخنرانيهاي مسوولان در اين خصوص، صرفاً جنبه اشتغالزايي براي آن در نظر گرفته شود.
افق کارآفريني در جهان
آينده كارآفريني درخشان است. ما در عصر كارآفريني زندگي ميكنيم، عصري كه مؤسسات آموزشي، واحدهاي دولتي، اجتماع و شركتها همه مويد كارآفرينياند. تحصيلات كارآفرينانه هرگز به اندازه امروز از اهميت برخوردار نبوده است، چه از حيث تدريس و چه از نظر تحقيقات.
تعداد دانشگاهها و مراكز آموزشياي كه حداقل يك واحد كارآفريني دارند از 16 مورد در سال 1970 به بيش از 400 مورد در سال 1995 رسيده است و حداقل 50 دانشگاه وجود دارند كه چهار واحد يا بيشتر در زمينه كارآفريني تدريس ميكنند. اين امر به دانشجويان امكان ميدهد مراكز، رشتهها، و گرايشهاي متفاوت را انتخاب كنند .
ترديدي وجود ندارد که در سال ۲۰۱۷ در مقايسه با اکنون، کسب و کارها مديراني جوانتر خواهند داشت و تعداد زنان کارآفرين بیشتر خواهد شد. هم چنين به سبب رشد درهم تنيدگي اقتصادها، شرکتهای کوچک و متوسط ويژگي جهاني بيشتري پيدا خواهند کرد. روندي که طي يک دهه گذشته در اکثر کشورهاي جهان آغاز شده است يعني تسهيل فعاليت شرکتهای کوچک و متوسط به عنوان مهمترین عوامل ارزش آفريني در اقتصاد، طي دهه آينده نيز ادامه پيدا خواهد کرد.
طي سالهای اخير تحولات متعددي باعث تغيير افقهای سياسي و اقتصادي کشورها شده است، اما در يک واقعيت هيچ تغييري ايجاد نشده و آن اهميت کارآفريني است. کارآفرینها در بهبود شاخصهای مهم اقتصاد از جمله اشتغال، بهرهوری و رشد اقتصادي نقش محوري داشته و خواهند داشت. حتي در اقتصادهاي عمدتاً دولتي، سیاستگذاران با درک اهميت کارآفريني، در حال مهيا کردن ابزارهاي گوناگون براي تسهيل فعاليت شرکتهای کوچک و متوسط هستند.
پيام سال 95 وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به مناسبت هفته كارآفريني و ترويج آموزشهاي فني و حرفهاي
ایرانیان در شمار ماهرترین انسانهای روی زمین بودند و از بر بنیان فن و صنعت، تمدنی بنا کردند که میراث بازمانده از آن سرمایه هویتی و ابزاری برای افتخار و خلق ثروت در ایران امروز است. سرمایه فنآموزی و صنعتسازی که از مهارت حفر قنات در اعماق زمین تا برافراشتن منارههای بلند در دل آسمان؛ و از ظرائف صنایع دستی تا عظمت سازههای بزرگی چون سدها را در بر میگرفت، دچار نقصان شده و نیروی انسانی ایران ما مهارتهای ذهنی و جسمیاش را متناسب با نیازهای زمان بهروز نکرده است. ایرانیان که شایسته جایگاهی برتر در دنیای امروز هستند و به فرموده مقام معظم رهبری عزم جزم کردهاند اقتصاد مقاومتی را محقق سازند و به همت والای خود اقتصادی دانشبنیان، درونزا و برونگرا را پدید آوردند، نیازمند آن هستند که مهارتهای مناسب برای زیستن در جهان امروز با همه پیچیدگیهای فناورانه و روابط جهانیشده را بیاموزند.
روز 6 مرداد و هفته کارآفرینی و ترویج آموزشهای فنی و حرفهای، که به بزرگداشت مهارتآموزی اختصاص یافته، یادآور این نیاز تمدنی ماست. این روز بهانهای است تا بپرسیم آیا نظامهای آموزش علوم و فنون ما میتوانند فرزندانمان را چنان توانمند و ماهر سازند که بتوانند دستآوردهای تمدنی همپایه آنچه از پدران خویش به ارث بردهاند خلق کنند؟ و آیا چنان مهارتهایی را آموزش میبینیم که بتوانیم دنیای اقتصادی خود را متناسب با ملزومات دنیای جدید بنا کنیم؟
آیا همه نظام و سازمان آموزشی که بنا کردهایم قادر است شعار «هر ایرانی یک مهارت» را محقق سازد و مهارتهایی که به فرزندان خویش میآموزیم به ایشان امکان میدهد «کاری شایسته» داشته باشند و بر پای خویش کرامتمند و استوار بایستند و سهم اجتماعی شایستهای در ساختن ایران داشته باشند؟ روز ملی مهارتآموزی فرصتی است تا ارزیابی کنیم آیا همتی بلند برای مهارتآموزی لازم برای اقتصاد مقاومتی داشتهایم، زمینههای نهادی ایجاد انگیزه و عزم ملی برای اشتغالآفرینی فراهم شده، و آیا توانمندسازی برای ارتقای کیفیت سهم نیروی انسانی در تولید داخلی محقق شده است؟
روز ملی مهارتآموزی یادآور ضرورتهای فناورانه کشور و تطبیق دادن مهارتهای نیروی انسانی با تحولات فناوری است. هفته کارآفرینی و ترویج آموزشهای فنی و حرفهای به ما فرصت میدهد تا هم از مجموعه تلاشهای تلاشگران آموزش فنی و حرفهای قدردانی کنیم و هم به ارزیابی منصفانه دستآوردها در این عرصه بپردازیم و خود را برای رقابت در جهانی به شدت پیچیده و تحت فشار برای ارتقای کیفیت نیروی انسانی و مهارت آمادهتر سازیم. تحقق آرمانهای ایران 1404 و ساختن ایرانی که همسان گذشته تمدنی خود شایسته و دارای سهمی بهسزا در جهان باشد، جز با ارتقای مهارت نیروی انسانی و بهرهوری آن امکانپذیر نیست.
من فرا رسيدن 6 مرداد؛ روز ملي كارآفريني و ترويج آموزشهاي فني و حرفهاي، را گرامی میدارم و امیدوارم این مناسبت ضرورت اهتمام بیش از گذشته به آموزش فنی و حرفهای را یادآوری کند و سبب شود توان و انرژی بیشتری را صرف ارتقای توانمندی و مهارت نیروی انسانی کشور کنیم. من همه مسئولان، نخبگان آموزش و مهارتافزایی، بخش خصوصی و دولتی، کارآفرینان و فعالان اقتصادی را به توجه کردن به این مقوله و تلاش برای بهبود در این عرصه فرامیخوانم. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سه سال گذشته کوشیده است اعتبارات و انرژیهای بسیاری را صرف آموزش فنی و حرفهای نماید اما دستآوردها به اندازه نیازمندیها نبوده و برای تحقق اهداف خود به تلاشها و موفقیتهای بیشتری نیازمندیم. آیندهای چون گذشته ما افتخارآمیز و پرشکوه، به فرزندانی چون پدران ما ماهر و سختکوش نیازمند است.
علی ربیعی